Schermen
Wat is het?
Schermen in de glastuinbouw wordt gedaan om verschillende redenen: energie besparen, verduisteren of diffuus licht creëren.
Hoe werkt het?
Naargelang het beoogde doel beschikken schermdoeken over verschillende eigenschappen en worden ze vervaardigd uit verschillende soorten materialen. Afhankelijk van het type doek leidt het boven elkaar plaatsen van meerdere schermdoeken tot het versterken van de beoogde schermfunctie of het combineren van verschillende schermfuncties.
Naargelang de functie(s) die ze vervullen, worden schermen onderverdeeld in verschillende types.
|
Schermtype |
Functie |
Uitvoeringsvorm |
Materiaal |
|
Energiescherm |
Warmteverlies naar buiten beperken |
Vast |
Transparante folie |
|
Beweegbaar |
Lichtdoorlatende en/of gealuminiseerde stroken |
||
|
Schermen ter beperking van lichthinder |
Lichtuitstoot voorkomen |
Beweegbaar |
Folie of stroken, wit aan de onderzijde (reflectie licht naar gewas) |
|
Zonnewering |
Niveau van zoninstraling verminderen |
Beweegbaar |
Gealuminiseerde en open stroken die het licht beperkt doorlaten en gedeeltelijk reflecteren en absorberen |
|
Verduisterings-scherm |
Daglengte verkorten |
Beweegbaar, |
Folie of stroken, wit of gealuminiseerd aan de bovenkant (reflectie invallend licht) en zwart aan de onderkant |
|
Klimaatscherm |
Klimaatbeheersing, vochtafvoer via het kasdek verminderen |
Vast |
Transparante folie |
|
Beweegbaar |
Transparante stroken |
Eigenschappen energieschermen
Afhankelijk van het gewas en de daarbij horende teeltomstandigheden zijn er verschillende types energieschermen voorhanden.
Eigenschappen die zeker aandacht moeten krijgen bij de keuze van het doek zijn:
- Lichttransmissie: moet zo hoog mogelijk zijn om lichtverlies te beperken.
- Vochtdoorlatendheid: bij voorkeur zo hoog mogelijk om zoveel mogelijk vocht te kunnen afvoeren.
- Goede brandwerendheid
Om te weten welk schermtype het best bij uw gewas past, neemt u best contact op met de fabrikanten of met één van de praktijkcentra.
-
Groenteteelt
Vruchtgewassen
- Enkel beweegbaar scherm: Dit is standaard in de teelt van vruchtgroenten onder glas. In vergelijking met een niet-geschermde serre bedraagt de energiebesparing ongeveer 20%.
- AC-folie: Tijdens de schermperiode is de energiebesparing minstens even groot als deze bij een beweegbaar energiescherm. Over het gehele teeltseizoen kan er met een beweegbaar scherm echter meer energie worden bespaard.
- Dubbel scherm: Een dubbel scherm kan bestaan uit een beweegbaar én een vast energiescherm of uit twee beweegbare energieschermen. Een dubbel scherm levert nog eens bijkomend 10% energiewinst ten opzichte van een beweegbaar scherm.
Sla
Bij serresla neemt de stookkost een vrij groot aandeel in van de totale productiekost (ongeveer 30 %). Proeven in de verschillende proefcentra wezen uit dat het gebruik van een schermdoek gemiddeld een energiebesparing van 30% oplevert. Bovendien verloopt de teelt sneller en de kwaliteit en het gewicht zijn vaak beter. De terugverdientijd wordt berekend op een 7 à 8 jaar bij een stookkost van 2 €/m². Hoe warmer u teelt, hoe kleiner de terugverdientijd. De doeken zelf hebben een gemiddelde levensduur van 7 à 9 jaar naargelang de mate van gebruik en onderhoud. Vanzelfsprekend is de vervangingskost van een doek lager dan de installatiekost, zodat dan de terugverdientijd lager wordt dan 7 jaar.
-
Sierteelt
- Met een enkel scherm kan ongeveer 10% energie bespaard worden.
- Een dubbel scherm geeft een verlaging van het energieverbruik van 15%.
Uit het onderzoek van LEI Wageningen UR blijkt dat de 290 ha extra energieschermen een jaarlijkse besparing opleveren van 5 à 7 miljoen m³ aardgas-equivalenten (aeq). Ruwweg betekent dit een jaarlijkse besparing van 20000 m³ aeq per ha energiescherm. Dit onderzoek was gebaseerd op bedrijfsresultaten van 166 glastuinders die gewassen teelden die in de winter langzaam groeien door een lage luchtvochtigheid in de kas. Voorbeelden zijn paprika, aubergine, aardbeien, anthurium en perkplanten. Bij deze gewassen gaat intensivering van het schermgebruik gepaard met verbetering van de gewasgroei.
De energiebesparing is sterk afhankelijk van het type scherm, het type gewas dat wordt geteeld en het stookregime dat wordt aangehouden. Bovenstaande cijfers zijn daarom slechts een algemene inschatting van de besparingen.
Voor een nog grotere energiebesparing kan overwogen worden om het gebruik van een energiedoek te combineren met toepassing van temperatuurintegratie.
Tips
- Omdat het vocht minder gemakkelijk kan condenseren tegen het kasdek of kan worden afgelucht, kan de luchtvochtigheid hoog oplopen. Het is dan ook belangrijk om tijdig en voldoende te luchten boven het scherm.
- Koudeval moet zoveel mogelijk worden vermeden bij het openen van de doeken. Daarom wordt het energiescherm pas geopend als de lucht boven het scherm al wat meer is opgewarmd door de zon. Het gebruik van een bijkomende meetbox boven het scherm kan hierbij een hulpmiddel zijn. De eerste 10 à 15cm van de opening gebeurt langzaam.
