Belichting

Belichte teelten kennen de laatste jaren in Vlaanderen een sterke toename. De voornaamste drijfveren hiervoor zijn een verhoging van de opbrengst, een hoger rendement door betere middenprijzen en de mogelijkheid tot het jaarrond aanbieden van lokaal product aan een hoge kwaliteit. Niettegenstaande heeft elke teelt zijn specifieke benadering wat betreft het gebruik van kunstlicht.

Hoe werkt het?

De toepassing van kunstlicht is erop gericht één of meerdere van volgende drie parameters te sturen: de lichtintensiteit (hoeveelheid straling; W/m²), het lichtregime en het lichtspectrum.

Wanneer er een natuurlijk tekort is aan de benodigde hoeveelheid straling voor gewasgroei of productie, zoals vaak tijdens de wintermaanden, kan geopteerd worden voor een belichtingsinstallatie. Hiervoor maakt men doorgaans gebruik van lamptypes met hoge vermogens zoals hogedruk natriumlampen, hetgeen ook wel assimilatiebelichting wordt genoemd.

Het lichtregime heeft op zijn beurt een invloed op de balans vegetatieve-generatieve ontwikkeling en de rusttoestand van de plant, waarbij de assimilaten van de fotosynthese herverdeeld worden. De sturing van deze parameter kan op het niveau van de totale belichtingsduur, het tijdstip van aan- en uitschakelen van de belichting, en het al dan niet geleidelijk dimmen van de lampen. Dagverlenging gebeurt doorgaans met behulp van spaarlampen, maar omwille van hun lage lichtintensiteiten hebben ze geen invloed op de fotosynthese.

Planten gebruiken slechts een deel van het hele lichtspectrum voor de fotosynthese, nl. het PAR-licht (400-700 nm). UV- en IR-straling vallen hier buiten maar hebben wel een invloed op andere belangrijke processen in de plant, zoals fototropie en stengelstrekking. Bij LEDs is het mogelijk om een smalle band binnen het PAR-gebied uit te stralen, bijvoorbeeld rood en/of blauw licht. Er bestaan eveneens reeds LED-types die daarbovenop ook nog andere kleuren uitstralen, zoals bijvoorbeeld geel en groen licht.

In tegenstelling tot de klassieke assimilatiebelichting produceren LEDs weinig extra warmte en is hun energieverbruik ook lager, maar het totale energieverbruik kan wel toenemen door de hogere nood aan het op peil houden van de temperatuur binnen de serre. Een beter alternatief in dit geval zou hybride-belichting kunnen zijn, een combinatie van hogedruk natriumlampen en LEDs. Binnen het lopende LA-traject “LightMan” (VLAIO) wordt momenteel onderzocht hoe LEDs optimaal ingezet kunnen worden binnen de glastuinbouw om een meerwaarde te kunnen bieden voor de sector.